Pandemija koronavirusa uticala je na poslovanje crnogorskih poljoprivrednih proizvođača, saopštili su iz Odbora Udruženja poljoprivrede Privredne komore (PKCG) i dodali da bi prevaziaženju tog problema mogla doprinijeti kupovina domaćih proizvoda i njihovo bolje pozicioniranje u trgovinama.
“Usporavanje privrednih aktivnosti, kao posljedica pandemije, u značajnoj mjeri je uticalo na poslovne rezultate svih privrednih grana. Kod subjekata iz oblasti poljoprivrede i proizvodnje hrane nije bilo zastoja u obavljanju djelatnosti, ali se uticaj pandemije odrazio na smanjenje njihove produktivnosti, nedostatak finansijskih sredstava i otežanu likvidnost”, kazali su predstavnici Odbora agenciji Mina-business.
Oni su dodali da su se poljoprivrednici susreli sa brojnim izazovima poput održavanja proizvodnje i broja zaposlenih, isplata zarada, kao i obezbjeđivanja sredstva za nabavku sirovina.
Iz Odbora su podsjetili da su hoteli, restorani i ugostiteljski objekti, kao značajni kupci poljoprivrednih proizvoda, pogotovo u turističkoj sezoni, bili zatvoreni ili su radili smanjenim kapacitetima.
“U takvim uslovima domaći proizvođači su proizvode plasirali preko trgovačkih lanaca, gdje je takođe došlo do pada prodaje. Prodaja vina na domaćem tržištu smanjena je 50 odsto. Istovremno proizvodnja piva je bila smanjena 33 odsto, flaširanih voda 35 odsto, a izvoz pića je bio smanjen 25 odsto”, saopštili su iz PKCG.
Oni su kazali da je situacija bila slična i u prva četiri mjeseca ove godine, dok je od maja, sa otvaranjem granica i jačanjem privrednih aktivnosti, došlo do pozitivnih promjena.
“Opšta ocjena privrednika ja da se očekuje mnogo bolja poslovna godina od prethodne”, poručili su predstavnici Odbora.
Oni su naveli da je pandmija u značajnoj mjeri uticala na rast cijena osnovnih životnih namirnica. Prema podacima Organizacije za hranu i poljoprivredu Ujedinjenih nacija (FAO), indeks cijena hrane u svijetu pokazao je da je hrana u maju bila skuplja čak 39,7 odsto u odnosu na isti period prošle godine.
“Rast cijena je posljedica smanjene proizvodnje u periodu pandemije, kao i naglog rasta tražnje kada je došlo do obnavljanja i jačanja privrednih aktivnosti. Naročito je došlo do rasta cijena stočne hrane, što direktno ugrožava poljoprivredne proizvođače, naročito priozvođače mlijeka i mesa”, rekli su iz PKCG.
Oni su dodali da je na rast cijena hrane, zbog poskupljenja energenata, značajno uticalo povećanje transportnih troškova.
“Podrška koju kao građani možemo pružiti proizvodnji je da više kupujemo domaće, jer na taj način dobijamo svježe proizvode, koji sjećaju na rodni kraj, porodičnu tradiciju i djelo svojih najbližih”, saopštili su iz Odbora Udruženja poljoprivrede.
Oni su kazali da podrška trgovačkih lanaca može biti u boljem pozicioniranju domaćih proizvoda u trgovinama i redovnom izmirenju novčanih obaveza, odnosno skraćivanju rokova plaćanja.
“Na taj način bi obezbijedili da domaći proizvođači mogu da nabave osnovne sirovine za rad, te da redovno izmiruju obaveze prema radnicima i budžetu”, kazali su iz Odbora.
Oni su dodali da, u cilju daljeg razvoja poljoprivrede, investicije treba usmjeriti u proizvodnju proizvoda za koje postoje komparativne prednosti koje proizilaze iz raznolikosti klime, reljefa i zemljišta, te omogućavaju proizvodnju širokog asortimana proizvoda od ratarskih i industrijskih usjeva do vinograda i maslinjaka, kontinentalnog i mediteranskog voća i povrća.
Postoje, kako si naveli iz Odbora, i značajni potencijali za dalji razvoj mljekarske i mesne industrije, kao i kapaciteta za preradu voća i povrća.
U PKCG smatraju da postoji opravdana bojazan da kasno usvajanje Agrobudžeta može imati negativne efekte na ostvarene rezultate u poljoprivredi.
“Poljoprivrednici nijesu bili na vrijeme upoznati koje će se mjere donijeti i koji će biti nivo podrške, odnosno subvencija usvojen, tako da nijesu mogli planirati proizvodnju. Stoga, postoji mogućnost da se sredstva neće iskoristi iako je došlo do povećanja subvencije za obrađene površine sa 200 na 220 EUR, odnosno 230 EUR za poljoprivredne proizvođače mlađe od 40 godina«, rekli su iz Odbora.
Oni smatraju da je pozitivno što su obaveze prema proizvođačima mlijeka izmirivane redovno, ali da se za sprovođenje ostalih mjera ipak moralo čekati usvajanje Agrobudžeta.
“Analiza Agrobudžeta, koji iznosi 44,8 miliona EUR ukazuje da je u ovoj godini došlo do povećanja sredstava koja se izdvajaju iz nacionalnog budžeta za 11 odsto, dok su sredstva međunarodne podrške i kreditna sredstva smanjena skoro 50 odsto”, saopštili su iz Odbora.
Oni su dodali da su planirana sredstava za Agrobuždet u odnosu na prošlu godinu manja 26 odsto, kao i da je do smanjenja došlo kod sredstava namijenjenih za mjere ruralnog razvoja, dok su mjere tržišno-cjenovne politike, koje se odnose na direktna plaćanja farmerima, povećane 17 odsto. Sredstva koja su usmjerena za razvoj ribarstva veća su 50 odsto.
“Za direktna plaćanja u biljnoj proizvodnji opredijeljeno je oko dva miliona EUR ili 30 odsto više u odnosu na prethodnu godinu, a u stočarskoj proizvodnji 4,2 miliona, odnosno 19 odsto više, što je veoma značajno za poljoprivredne proizvođače”, rekli su iz Odbora.
Sredstva za razvoj mljekarskog sektora povećana su 30 odsto u odnosu na prošlu godinu, dok je za jačanje konkurentnosti proizvođača obezbijeđena mjera podrške investicijama od 600 hiljada. Podrška iznosi 80 odsto vrijednosti prihvatljive investicije.
Iz Odbora su podsjetili da su uvedene i neke nove mjere za najugroženije u ruralnim područjima.
“Agrobužetom je predviđena realizacija oko 60 mjera i zato je veoma važno da, kako bi se opredijeljena sredstva što bolje iskoristila, svaki poljoprivrednik bude upoznat sa predviđenim mjerama”, saopštili su iz Odbora Udruženja poljoprivrede.