Ovaj praznik posvećen je uspomeni na Svetog cara Konstantina i njegovu majku, Svetu caricu Jelenu.
Kod Grka i Rumuna njihov kult posebno je njegovan. Što je kod Srba Sveti Sava, kod Grka je car Konstantin. Konstantin Flavije Valerije, kasnije car Konstantin Prvi, rođen je 274. godine u Naisusu, današnjem Nišu, od oca Konstancija Flora i majke Jelene.
Posle očeve smrti oca 306. godine od vojske je proglašen za savladara sjeverozapada Rimskog carstva. Iako mnogobožac, bio je blag prema hrišćanima. Mada je bio neuporedivo slabiji, 312. je izvojevao pobjedu nad savladarom Maksencijem. Bitci je prethodilo viđenje u snu časnog krsta sa riječima: “Ovim pobeđuj!”.
Car je u tome vidio volju Božiju. Počeo je da gradi hramove u Jerusalimu, Carigradu, koji je po njemu nazvan Konstantinopolj kao i u Rimu i Triru.
Najveća zasluga mu je što je 313. proglasio Milanski edikt, kojim je hrišćanima dozvolio slobodu ispovijedanja vj
ere. Kasnije se i sam krstio.
Njegova majka, carica Jelena zaslužna je što je pronašla ostatke Hristovog časnog Krsta kod Jerusalima. Pronašavši Časni Krst i iskopavši ga, Sveta carica Jelena ga stavi na jednog mrtvaca, jer je upravo tada prolazila posmrtna povorka, te on vaskrsnu na očigled svih prisutnih.
Od toga dana pravoslavna crkva praznuje taj događaj 14. septembra kao Krstovdan. Upokojila se 330. godine, a njen sin deset godina kasnije.
