Nikšić je odavno izgubio epitet industrijskog centra, ali je zato postao prepoznatljiv po broju kladionica i ugostiteljskih objekata. Uz kafane i mini-kockarnice, u poslednjoj deceniji u Nikšiću se razvija i, reklo bi se, procvjetala je još jedna oblast–nevladin sector, piše ,,Dan”.
Da je taj dio civilnog sektora više nego uznapredovao svjedoči i podatak od prošle godine da je na teritoriji opštine registrovanio 470 NVO sa raznim spektorom djelatnosti. Zabrinjava što je taj broj višestruko veći od broja preduzeća koja funkcionišu, a u kojima je do prije samo nekoliko godina bilo na hiljade zaposlenih.
Ipak, od ukupnog broja NVO po radu i uopšte djelovanju na dobrobit lokalne zajednice izdvaja se svega njih nekoliko. Za najveći broj registrovnih nije poznato gdje i kako rade, a u svemu je suvišno i govoriti o njihovim finansijskim izvještajima, pa ni kada novac dobiju iz opštinskog budžeta.
Odbornik Demokratskog fronta Marko Kovačević smatra da bi taj dio trebalo pod hitno urediti, a NVO koje dobiju novac iz opštinske kase određenim mjerama natjerati da detaljne finansijske izvještaje o utrošenim sredstvima dostave na uvid. Prema nezvaničnim podacima, petnaestak NVO dobilo je prostor za korišćenje, a predstavnici nekih od njih čak primaju platu iz opštinskog budžeta.
,,Nije mi poznato da smo u lokalnom parlamentu imali priliku da pogledamo materijal o potrošenom novcu neke NVO koja je sredstva dobila iz budžeta, ili pojašnjenje zašto je neka dobila prostor, ili ko iz tog sektor ima pravo da bude na budžetu. To je novac građana i moramo znati da li je opštinska Komisija za raspodjelu donijela pravu odluku kada je dio para izdvojila za sufinansiranje projekta neke NVO, a posebno da li je ta NVO to potrošila na dobrobit zajednice u kojoj djeluje“, naglašava Kovačević.
NVO nije teško osnovati ali jeste održati je aktivnom, a inače, kazao je on, od ukupnog broja registrovanih u Nikšiću većina nikada nije uspjela da na konkursu dobije novac za projekte. Već godinama, naveo je Kovačević, na opštinskim i državnim konkursima najveći dio sredstava dobijaju iste NVO za projekte sem časnih izuzetaka, ne doprinose mnogo sadržajnijem društvenom životu u Nikšiću.
,,Kada se sagleda cjelokupno stanje, može se reći da je NVO sektor u Nikšiću katastrofalno loš i da većina tih organizacija predstavlja partijske ćelije DPSa, koje se zloupotrebljavaju u partijske i ideološke svrhe vlasti. Po kom kriterijumu je, recimo, tzv. Crnogorska pravoslavna crkva, koja je, kao što je poznato javnosti, u cetinjskoj policiji registrovana kao NVO, u našem gradu dobila na korišćenje Ljetnjikovac kralja Nikole, a ne neka druga organizacija koja iza sebe ima konkretne rezultate i to na visokom nivou“, ističe Kovačević.
Direktor „Alfa centar” Aleksandar Dedović smatra da se NVO kao dio civilnog sektora, kao i cijelo društvo, nalaze u jednom tranzicionom periodu. Građani su ti, istakao je on, koji su najpozvaniji da prepoznaju disproporciju između broja registrovanih NVO i onih koje rade.
,,Motivacija za osnivanje velikog broja NVO je,nažalost, da koristeći postojeći ambijent u društvu, političkorodbinsku povezanost sa pojedicima iz vlasti, sebi i članovima svoje porodice, obezbijede primanja koja su ponekad više nego solidna.
Građani imaju pravo i obavezu da kontrolišu i provjeravaju trošenje svoga novca iz budžeta namijenjenog za rad i aktivnosti pojedinih NVO. U poslednjih nekoliko godina vidljivi su napori da se ova oblast u našem gradu uredi. Unaprijeđena je zakonska legislativa koja uređuje rapodjelu sredstava iz lokalnog budžeta“, tvrdi Dedović.
Podsjeća, da je u Nikšiću formiran i Savjet za saradnju lokalne samouprave i NVO, čiji je i on član, koji je sav procs vezan za NVO učinio transparentnijim i podložnijim kontroli.
D.D.
