Svečano otvaranje prve književne smotre koja je posvećena pojmu karnevalizacije u umjetnosti kao i pojmu invertovane slike svijeta koji se nalazi u osnovi karnevalizovane fantastične književnosti upriličeno je sinoć u organizaciji JU Narodna biblioteka ,,Njegoš“ Nikšić. Drugo izdanje ,,Karnevala romana” kroz neobičan koncept promocija, prikaza, predavanja i radionica koji su povezani sa etosom karnevala i pretočeni u jezik književnosti dočekuje sa ustanovljenom nagradom koja nosi ime Miodraga Bulatovića, jednog od najprevođenijih pisaca koji je još za života zakoračio u sami vrh svjetske književnosti gdje je prepoznat kao predstavnik karnevalizovane književnosti čija invertovana slika svijeta oneobičava narativnu zbilju i estetski prevrednuje sve vrijednosti i dodjeljuje se u kategoriji za najbolji roman u oblasti karnevalizovane, groteskne i fantastične književnosti. Uputivši na pojam karnevalizacije, umjetničke tehnike koja transformiše stvarnost, izvrće norme i otkriva skrivene istine i omogućava promatranje svijeta kroz prizmu karnevala, gdje se sloboda, mašta i duhovitost prepliću, i u kojoj se autor igra i miješa elemente komičnog, tragičnog i grotesknog, stvarajući jedinstvenu ‘harmoniju nesklada’, nikšićku publiku pozdravila je moderatorka Nina Marković. Najavljujući važnost ove pionirske manifestacije koja u fokusu nosi karnevalsku strukturu u književnosti, Marko Kovačević, predsjednik Opštine Nikšić je proglasio ,,Karneval romana” otvorenim naglasivši da je ,,prošle godine biblioteka ,,Njegoš” udarila temelje, a ove godine i zvanično uspostavlja jednu veliku tradiciju”. Nikšić danas, ,,ispunjava jednu važnu misiju, i iako su možda neki drugi gradovi bili pozvaniji da ovu nagradu uspostave, meni je zaista zadovoljstvo što smo to uradili mi, jer nekada je srodstvo po duhu važnije, a mislim da Miodrag Bulatovića zaista jeste srodan Nikšiću, da je to svojim djelom dokazivao, i da evo sada i mi njega za nas neraskidivo vežemo”, istakao je u nastavku Kovačević. Da Miodrag Bulatović ostaje veliki izazov crnogorske književnosti, balkanske književnosti i evropske književnosti i kulture, poručila je prof. dr Tatjana Đurišić ocijenivši da se u Nikšiću proučava stvaralaštvo Miodraga Bulatovića koji je toliko veliki da ,,nadrasta svoju domovinu, sa kojom je vodio vrlo oštre polemike, i to je jedna od njegovih velikih tema”. Konstatujući da Bulatović potiče ,,iz jedne plemenske muško-šovinističke kulture kakva je crnogorska, prepuna ograničenja”, prof.dr Đurišić navodi da je ,,veliko bogatstvo imati takvog pisca kakvog ni prije ni poslije nijesmo mogli sanjati, a dobili smo ga. To je, dar, veliki dar, i sad mi konačno počinjemo da se odužujemo za taj dar. ,,Karneval ima osnovnu funkciju koja je obnavljanje. To je energija koja se ruga svemu, posebno onome što vas zastrašuje”, kazala prof. dr Đurišić. Miodrag Bulatović je bio ,,majstor karnevala tj. smjehotvorne kulture i stvorio je tekstove koji ne mogu da se uklope u crnogorsku književnost i crnogorski kanon, a oni jesu kanonski, jer se proučavaju i u osnovnim i u srednjim školama i naravno na fakultetu. Još jedan veoma značajan proces za njegovo stvaralaštvo jeste simbolizacija. Pisci kakav je Miodrag Bulatović pomjeraju umjetnost. Biti umjetnik mnogo je teško, a na kraju krajeva sude oni koji dolaze nakon vas, da li ste bili umjetnik ili nijeste. On jeste, i to veliki, evropskog ranga, i mi moramo ovu nagradu podići upravo do tog ranga koji njemu pripada. Nikako ne smijemo to svoditi na svoje, provincijalne kriterijume”, podsjeća prof.dr Đurišić uz zaključak da je Bulatović prizvao u svoj tekst ,,gotovo sve simbole, zahvatio je globalno, i pokušao da se sa simbolima obračuna upravo zbog njihove funkcije da tvore i čuvaju kulturu”. Bojana Obradović, direktorica JU Narodna biblioteka ,,Njegoš” pozdravila je sve prisutne i istakla značaj pokretanja manifestacije i nove književne nagrade koja nosi ime pisca ,,čija poetika obilježava drugu polovinu XX vijeka i pisca zahvaljujući kojem je crnogorska karnevalizovana književnost prepoznata na svjetskoj književnoj sceni”.Stoga je , prema njenim riječima, ,,organizator manifestacije ,,Karneval romana“ JU Narodna biblioteka ,,Njegoš“ Nikšić osnovala ovo priznanje koje se dodeljuje najboljem romanu koji modeluje karnevalizovanu, grotesknu ili fantastičnu sliku svijeta i koji se odlikuje estetskim vrijednostima na nivou djela Miodraga Bulatovića, ili blizu tog nivoa”. Kao osnivač, objašnjava Obradović ,, imamo obavezu da trajno brinemo o ovom priznanju i o ugledu nagrade” i napominje ,,da se ona ne može koristiti za promociju bilo čega osim književne izvrsnosti i estetske vrijednosti književnog djela. Dobar poznavalac Bulatovićevog opusa uviđa ,,kako karnevalska slika svijeta prožima sve njegove romane sa ciljem da unizi i destrukturalizuje ,,velike vrijednosti” herojskog doba. I zato je zaslužio da kao predstavnik ne samo crnogorske, nego i jugoslovenske i evropske književnosti bude pominjan i proučavan u našim akademskim i književnim krugovima i krugovima kulture, kao što je zaslužio i da jedna prestižna književna nagrada nosi njegovo ime s obzirom na rijetkost književnog postupka koji njeguje u svom pripovjedačkom stilu, a koji je kritika ocijenila kao bulatovićevski”, ističe Obradović. Posebnu zahvalnost ukazuje članovima žirija: prof. dr Boguslavu Zielinskom, prof. dr Šeherzadi Džafić, prof. dr Aleksandru Jerkovu, doc. dr Nebojši Lujanoviću i mr Tamari Pejović Labudović ,,za profesionalnost u samom procesu odlučivanja, kao i za trud i znanje koje su nesebično ponudili kako bismo Konkurs uspješno priveli do kraja”. ,,Ovih pet izuzetnih univerzitetskih profesora i naučnika koji dolaze iz pet različitih zemalja (Poljske, Bosne i Hercegovine, Srbije, Hrvatske i Crne Gore) sudjelovalo je u žiriju koji je formiran sa namjerom da od svih romana koje su poslali izdavači ili autori izabere one koji zaslužuju da uđu u uži krug, a zatim i onaj koji je najbolji, kazala je Obradović. Nagrada „Miodrag Bulatović“ sastoji se od ,,plakete na kojoj su ime autora i naslov djela koje je nagrađeno, statuete čiji je autor vajar Zlatko Glamočak, od novčanog dijela nagrade u iznosu od 3000 eura koji će nagrađenom biti uplaćen na njegov žiro-račun i promocije nagrađenog djela u okviru ,,Karnevala romana“, zaključuje Obradović pozivajući publiku da i narednih dana isprate sadržajan programski koncept ove književne svetkovine međunarodnog karaktera. U ime Žirija je o značaju književne nagrade ,,Miodrag Bulatović” govorio prof.dr Boguslav Zielinski naglasivši da je ona ,,jedinstvena u odnosu na druge nagrade u Evropi, a vjerovatno i u svijetu”, primarno zbog mecene i njegovih izuzetnih književnih ostvarenja, a potom i zbog prirode nagrade i njenog međunarodnog dometa. Napominje da su ,,u drugoj polovini 20. veka književne nagrade bile su izraz tzv. topografskog zaokreta i primjer promjene načina percipiranja književnosti iz vremenskog u prostorno”, te da je ,,kao rezultat ovog zaokreta, došlo je do oživljavanja regionalističkog pokreta i promišljanja o njemu, te pojave novog regionalizma, u kojem književnost ne samo da predstavlja i izražava dato lokalno mjesto”.Prof. dr Zielinski dodaje ,,većina takvih književnih nagrada izgrađuje i artikulira specifično razumijevanje lokaliteta. Naša nagrada, ,,Miodrag Bulatović” ide u suprotnom pravcu. Područje njenog interesovanja je nadnacionalni prostor zajednice različitih suvremenih standarda novoštokavskog dijalekta i suvremenih nacionalnih kultura, a time i poruka sire postjugoslovenske zajednice i integrativna priroda prostora estetike”. Miodrag Bulatović postaje ,,pokrovitelj integracije u kulturnom nadnacionalnom prostoru nakon neuspjeha pokušaja integracije u sferi politike”, navodi u obraćanju Zielinski uz poruku da u konačnom ,,književna nagrada ima misiju da promoviše čitanje, te je stoga izuzetno potrebna institucija, jer u našem kulturnom životu u kojem dominiraju slike i elektronski mediji nedostaje snažna propaganda za čitanje lepote”, ističe u nastavku prof. dr Boguslav Zielinski i konstatuje ,,da Bulatović ponovo piše istoriju. U drugom dijelu večeri uslijedila je dodjela najavljene nagrade koju od ove godine po prvi put dodjeljuje JU Narodna biblioteka „Njegoš“ Nikšić. Žiri za dodjelu nagrade „Miodrag Bulatović“ koji je radio je u sastavu: prof. dr Aleksandar Jerkov, predsednik žirija, prof. dr Boguslaw Zielinski, član žirija, prof. dr Šeherzada Džafić, članica žirija, doc. dr Nebojša Lujanović, član žirija i mr Tamara Pejović Labudović, članica žirija, su nakon duge i sadržajne diskusije u kojoj se pokazao veliki stepen saglasnosti, istakao da su se u užem krugu našla prozna ostvarenja Jovice Aćina ,,Hodočašće u Sodomu”, Vuksana Vuksanovića ,,Sjaj”, Darka Tuševljakovića ,,Uzvišenost” i Zorana Živkovića ,,Bela Soba”. Posebno misleći ,,o delu Miodraga Bulatovića i potrebi da se i nagradom utiče na tokove recepcije književnih ostvarenja velikog pisca, odabrao je da prvu nagradu „Miodrag Bulatović“ dodjeli romanu Jovice Aćina ,,Hodočašće u Sodomu”, koji je prošle godine objavio ,,Književni glasnik”. U Obrazloženju se navodi sljedeće:,, Iako je, u podnaslovu, ,,Hodočašće u Sodomu” ponelo odrednicu roman, moglo bi se za njega reći i da je zbirka romanesknih krhotina u kojima je, kao u slomljenom ogledalu, dat niz isečaka iz jednog neobičnog sveta u kojem se mogu sresti junaci koji nose tako pitoreskna i jetka imena poput Tresigaće, Zevzeka ili Trampazlina, i mesta od Prokuplja i Kuršumlije do Besne Kobile i Usrane Kupine, pa neka čitalac sam razluči šta bi možda i moglo biti, a šta je toliko izobličeno da traži neku drugu dioptriju u čitanju. Ta dioptrija je na granici gorkog osmeha i jetke radosti, između kalambura i karnevala, između ružnog i komičnog, a da se neretko provuče čitav mali esejistički pasaž ili razvije stara teološka dilema. Aćin je pisac čiji je poetički raspon od Bulatovića do Pavića, a interes od imaginacije vagine (Andrićeva nagrada za najbolju priču) i čitanja u tuđim očima (Vitalova nagrada) do „jevanđelja“ po magarcu i kenotafa po Valteru Benjaminu. On je i nagrađeni esejista, urednik i prevodilac, i dobitnik Njegoševe nagrade, a u ovom romanu, koji se opire romanu, kontinualnoj naraciji i oblikovanju, i koji počinje odeljkom „trka bez cilja“, spleo je „kako ribe plaču“ sa onim što je „prepisano iz vazduha“. Čak i ovako kratak navod samo nekih delova ,,Hodočašća u Sodomu” dočaraće razigranu imaginaciju i veliki stepen slobode. Ta sloboda, po cenu gubitka, ponekad je jedini odgovor na izazove pred kojima stojimo, a sa njima su se, sa ukusom poruge i izvrtanja svega naglavačke, umeli da bore pisci kakvi su Miodrag Bulatović, njegovi đavoli koji dolaze, heroj na magarcu i ljudi sa četiri prsta, i Jovica Aćin koji, kako se to i iz ovih navoda vidi, svojim neobičnim junacima, čudnim književnim svetovima i neočekivanim naslovima, kao da produžava Bulatovićev niz. Žiri je iz svih tih razloga jednoglasno odlučio da prvo priznanje sa imenom Miodraga Bulatovića, dodeljeno za 2021. i 2022. godinu, ponese upravo takav roman Jovice Aćina ,,Hodočašće u Sodomu”. Potom su nagrađenom piscu Jovici Aćinu, plaketu za najbolji roman u oblasti karnevalizovane, groteskne i fantastične književnosti i statuetu, koja je djelo crnogorskog vajara Zlatka Glamočaka, uručile Bojana Obradović, direktorica JU Narodna biblioteka ,,Njegoš” Nikšić i Barbara Bulatović, kćerka Miodraga Bulatovića, čija je scenografija i ove godine doprinijela vizuelnom doživljaju manifestacije.
U završnom dijelu večeri prisutnima se obratio se Jovica Aćin, dobitnik nagrade ,,Miodrag Bulatović” prisjećajući s poznanstva sa Bulatovićem i izražavajući zahvalnost za nagradu kojom je ovjenčao ,,Hodočašće u sodomu”: ,,Sa Bulatovićem, davno, polovinom sedamdesetih godina prošlog veka putovao na književno veče. U to vreme smo se družili. Za ondašnji list ,,Politikin ekspres” recenzirao sam rukopis njegovog ,,Petog prsta” koji je trebao da bude feljtoniziran, a iznova pisao tekst u nedjeljniku ,,NIN” u Buletovu odbranu kada ga je tadašnje partijsko rukovodstvo u Bosni napadalo preko svojih frankopisaca. Gde god da sam tada bio sa njim, svi su ga znali, morao je da izdrži nalete svojih čitalaca koji su mu hrlili u gomili. Bio sam tome svedok. On bi bežao ulicom, ali oni nisu odustajali…trčali su za njim samo da bi ga dodirnuli. Dok smo se vozili, ispričao sam mu slučaj o Božicinim ‘moralnim običajima’. Rekao mi je da bi to trebao da napišem kao primer svakojakih posledica koje mogu pratiti naše pisanje, kao i da dijabolička ironija nikad nije odsutna iz piščevog života”, a potom se zahvalio Nikšiću, članovima Žirija, nikšićkoj biblioteci ,,Njegoš” poručujući da Bulatovića treba čitati ,,bez odlaganja i ponovo” uz poruku da nas ,,književnost ne spasava, ali umije da upozori, a onda i razvedri”.
Nikšićka publika je bila u prilici da nakon svečanog otvaranja manifestacije ,,Karneval romana” i dodjele nagrade ,,Miodrag Bulatović” uživa u izvedbi gudačkog kvarteta ,,Allegria” koji čine akademski muzičari i članovi Crnogorskog simfonijskog orkestra: Ana Rašović, Milena Rajković, Ilijana Blagojević Zvicer i Lazar Bubanja.
